Het waarom en hoe van doelen stellen
In deze blogpost duiken we in de wereld van doelen stellen en ontrafelen we het geheim achter het bereiken van succes, zowel in je persoonlijke leven als in je loopbaan. Ontdek waarom doelen stellen essentieel is voor groei, wanneer het juiste moment is om doelen te formuleren en wat een doel écht betekent. Ben jij klaar om je dromen te realiseren? Wil je leren hoe je doelen kunt stellen die niet alleen inspirerend zijn, maar ook haalbaar en realistisch? Lees dan verder!
“Zonder doel blijf je heen en weer rennen zonder te scoren.”
Waarom doelen stellen?
Doelen kunnen je leven en je bedrijf structuur geven, je motiveren en je helpen om te groeien en te verbeteren. Ze dienen als een kompas dat je helpt om je koers uit te stippelen en vooruitgang te boeken. Doelen zijn een bestemming van een reis. Stel je voor dat je een routeplanner gebruikt zonder bestemming. Zou je ergens naartoe gaan zonder te weten waar je heen wilt?
Redenen waarom het stellen van doelen belangrijk is:
- Richting geven: Doelen bieden een duidelijke koers voor je leven of bedrijf, waardoor je begrijpt wat je wilt bereiken en waar je naartoe wilt werken.
- Motivatie: Ze fungeren als krachtige motivatoren, stimuleren je enthousiasme voor de toekomst en vergroten je bereidheid om actie te ondernemen.
- Focus: Doelen helpen bij het concentreren van energie en middelen op wat werkelijk belangrijk is, voorkomen versnippering en bevorderen concentratie op prioriteiten.
- Meetbare vooruitgang: Het stellen van doelen maakt het mogelijk om je voortgang te meten, waardoor je kunt evalueren of je op de juiste weg bent en eventueel je strategie kunt aanpassen.
- Efficiëntie verbeteren: Doelen dragen bij aan procesverbetering, helpen bij het identificeren van effectieve methoden en stimuleren het vinden van betere benaderingen om doelen te bereiken.
- Besluitvorming: Duidelijke doelen vergemakkelijken besluitvorming en het bepalen van prioriteiten, omdat ze richting geven bij het kiezen van acties die aansluiten op het gestelde doel.
- Voldoening: Het behalen van doelen geeft een gevoel van voldoening en prestatie, verhoogt zelfvertrouwen en bevestigt het gevoel van bereikte mijlpalen.
Wanneer doelen stellen?
Het perfecte moment om een doel te formuleren? Dat varieert van persoon tot persoon. Misschien voelt voor jou nu het juiste moment, of misschien voel je de drang om een doel te stellen tegen het einde van het jaar, als een frisse start. Logische momenten in een jaar zijn: december, met oud & nieuw, voor de zomer, in de zomervakantie of juist erna in september. Allemaal goed. Maar wat in elk geval geldt: wanneer je ergens naartoe wilt! Zonder doel of bestemming blijf je dwalen.
Wat is een Doel?
Een doel is meer dan een wens; het is een mijlpaal op je reis. Sommigen zien het als stip aan de horizon. Liever zie ik het als een tussenstop op een langere reis. Een berghut onderweg naar de top van een berg. Meestal volgt na het behalen van een doel, een volgende doel.
Een doel is een exacte omschrijving van wat je op welk moment bereikt wilt hebben.
Wat komt er bij kijken?
Bij het stellen en behalen van doelen gaat het om meer dan de beschrijving alleen. Om te beginnen valt of staat succes met motivatie: wat maakt dat je dit doel voor ogen hebt? Is het iets wat je wilt of vind je dat je het moet? Ook zelfkennis is een sleutel; als je begrijpt hoe je in actie komt kun je daar rekening mee houden. Wanneer je een doel stelt, is het meestal iets waar je moeite voor moet doen. Anders had je het al behaald. Je zult uit je comfortzone moeten stappen en de lat neerleggen op een niveau dat uitdagend maar haalbaar is.
1. Motivatie
Wanneer je doelen geformuleerd hebt en over gaat tot actie, kom je waarschijnlijk uitdagingen tegen. Want als het makkelijk was, had je dat doel al bereikt. Je hebt wilskracht nodig om door te zetten. Daarom maken we onderscheid tussen moeten en willen. Vaak worden we gedreven door wat we denken te ‘moeten’ doen, terwijl onze diepere verlangens verscholen liggen in wat we echt ‘willen’. In de afbeelding hieronder zie je dat je sneller en makkelijker je doel bereikt voor iets wat je heel graag wilt, wat je voldoening en plezier geeft, dan voor iets wat je moet.
Wanneer een doel aansluit bij onze persoonlijke overtuigingen en ethiek noemen we dat waardegedreven motivatie. Soms wordt actie gestimuleerd door het nut: we doen iets omdat het zinvol, relevant of belangrijk is. Interne druk ons aanzet tot actie om schuldgevoelens of schaamte te vermijden terwijl externe druk drijft ons voort door straffen en beloningen. Inactiviteit wordt gekenmerkt door een gebrek aan intentie om te handelen, vaak geassocieerd met vermijdingsgedrag of opstandigheid.
Maak daarom doelen vanuit willen in plaats van uit moeten.
2. Zelfkennis
The distance between your dreams and reality is called action.
Om je doel te bereiken moet je iets doen. Het gaat niet vanzelf. Hoe kom jij in actie? Kom je in actie door prikkels van buiten (door andere dingen of mensen) of door interne prikkels (uit jezelf in beweging komen vanuit eigen drijfveren, behoeften en ambitie)? Gretchen Rubin beschrijft in haar boek “The Four Tendencies” vier categorieën op basis van hoe mensen reageren op innerlijke en uiterlijke verwachtingen:
- Voldoen aan verwachtingen (Upholders):
- Upholders voldoen gemakkelijk aan zowel innerlijke als uiterlijke verwachtingen. Ze zijn zelfgemotiveerd en gedisciplineerd en hechten veel waarde aan het nakomen van verbintenissen zowel aan henzelf als aan anderen.
- Vragers (Questioners):
- Vragers stellen alle verwachtingen in vraag. Ze voldoen aan een verwachting alleen als ze geloven dat deze gerechtvaardigd is en zinvol voor hen is. Ze weerstaan alles wat ze als willekeurig of irrationeel beschouwen.
- Voldoen aan anderen (Obligers):
- Obligers voldoen aan uiterlijke verwachtingen maar hebben vaak moeite met het voldoen aan innerlijke verwachtingen. Ze zijn goed in het nakomen van externe verplichtingen en het vervullen van verantwoordelijkheden jegens anderen, maar verwaarlozen mogelijk hun persoonlijke doelen.
- Rebellen (Rebels):
- Rebellen weerstaan zowel innerlijke als uiterlijke verwachtingen. Ze waarderen vrijheid, keuze en zelfexpressie. Ze verzetten zich tegen bevelen, zelfs als het iets is wat ze willen doen.
Als je weet wat jouw natuurlijke neiging is kun je daar je aanpak op aanpassen. Mensen die voldoen aan verwachtingen van anderen hebben bijvoorbeeld behoefte aan een stok achter de deur. Je kunt een vriend(in), business buddy of coach vragen om die stok te zijn. En onthoud dat hoewel je een natuurlijke neiging hebt, het ook mogelijk is om te leren en te groeien buiten deze neiging.
3. Uit je comfort zone stappen
Het begrip ‘comfort zone’ verwijst naar de situaties waarin we ons veilig en vertrouwd voelen. Waar we ons op ons gemak voelen. Het is echter ook de plaats waar groei en vooruitgang stagneren.
Buiten de comfort zone, in de learning zone, is de plek waar magie gebeurt, waar grenzen worden verlegd. Ik heb hier een apart blog over geschreven.
Realistische doelen stellen
Een realistisch doel ligt binnen je bereik én houdt rekening met je middelen (tijd, geld, belastbaarheid), kennis en vaardigheden, en omstandigheden. Doe onderzoek, kijk naar trends en waar je vandaan komt, vraag advies, maar onthoud: het blijft een inschatting.
Maakt het uit of doelen realistisch Zijn?
Ja en nee
Ja: Als je gelooft dat het gaat lukken, zie je kansen. Als je niet gelooft dat het lukt, zie je obstakels. (Wayne Dyer)
Nee: Logica brengt je van A naar B. Verbeelding brengt je overal. (Albert Einstein)
We kunnen niet in de glazen bol of toekomst kijken. Maar zolang je doel je helpt focussen en energie geeft, helpt het je meer te bereiken.
Ik beschrijf realistisch als: uitdagend maar te doen.
4. Heldere formulering
Een doel is een beschrijving van wat je op welke moment bereikt wilt hebben. Je kunt daarvoor antwoord geven op de volgende vragen:
- Wat wil je bereiken?
- Hoe weet je wanneer je jouw doel hebt bereikt?
- Per wanneer wil je dit hebben bereikt?
- Wat zorgt ervoor dat je dit wilt bereiken?
Je hebt vast wel gehoord van voorwaarden waar een doel aan moet voldoen. Een bekende methodiek is SMART. Weet jij zo snel te benoemen waar de letters voor staan? Ikzelf schud ze niet zo uit mijn mouw. In het Engels gebruiken ze ook nog eens andere woorden als in het Nederlands… (Specific/Specifiek, Measurable/Meetbaar, Achievable/Acceptabel, Relevant/Realistisch, Time-Bound/Tijdsgebonden)
Om te controleren of je je doel helder genoeg hebt verwoord kun je 2 simpele vragen stellen:
- Heb je er zin in?
- Is het controleerbaar?
Regelmatig hoor ik klanten zeggen dat ze wel een gevoel hebben maar het niet concreet krijgen. In die gevallen liggen de doelen te ver weg van waar ze nu staan. Het wordt dan abstract en ik noem het dan de stip aan de horizon of ‘ambitie’. Maak je doelen kleiner; formuleer tussenstappen. Daarmee houd je het overzichtelijk en behapbaar. Een watermeloen eet je je ook niet zonder hem in stukken te snijden.
Aan de Slag!
Het uitwerken van je doelen is soms een hele kluif. Aan de andere kan is het slechts de eerste stap. Met mijn tips kun je die nu zetten. Daarna is het tijd om in beweging te komen én vol te houden. Zet ém op! En vergeet niet:
Enjoy the journey not only the destination.
Dit blog is geschreven op basis de workshop Realistische Doelen stellen die ik op 16 november 2023 gaf bij Startwijzer. Opname terugkijken? Stuur me even een bericht.